The student (2017)

De Russische film ‘The student’ gaat over een jonge scholier die fanatiek religieus wordt. Regisseur Serebrennikov geeft daarmee kritiek op orthodoxe en conservatieve krachten in de Russische maatschappij.

Rusland heeft een dubbelzinnige verhouding tot religie. De communistische machthebbers in de Sovjettijd legden het geloof aan banden en propageerden het atheïsme. Na de val van het Sovjetrijk leefde de Russisch-orthodoxe kerk op en enkele jaren geleden kregen scholen voor het eerst in lange tijd weer de kans om religieus onderwijs te geven. Anderzijds zijn er vorig jaar wetten aangenomen die de vrijheid van religieuze bewegingen inperken. Regisseur Serebrennikov situeert zijn verhaal in een school in de Russische enclave Kaliningrad. Middelbare scholier Venya (Pyotr Skortsov) woont met zijn moeder in een klein flatje. Op school gedraagt hij zich als een buitenbeentje. Bij de zwemles weigert hij zich om te kleden en het water in te gaan. Wanneer hij bij de directrice van de school op het matje wordt geroepen, beroept hij zich op religieuze bezwaren. Met welgekozen Bijbelteksten, die illustratief in beeld worden geprojecteerd, beargumenteert hij dat het onze-ig is om zich in een zwembad te begeven waar meisjes in bikini in rondspartelen.

Kuisheid
Venya blijkt zich tot ieders verbazing ineens tot het geloof te keren. Naast zwemmen klaagt hij ook over seksuele voorlichting bij biologieles, om over de evolutieleer nog maar te zwijgen. De conservatieve directrice (Svetlana Bragarnik) is wel gevoelig voor Venya’s moralisme, maar biologielerares Elena (Viktoriya Isakova) verzet zich tegen zijn fundamentalis-tische overtuigingen. De contacten die Venya heeft met zijn moeder en medescholieren komen door zijn fanatisme onder druk te staan. Filmmaker Kirill Serebrennikov geeft in ‘The student’ zijn visie op de sluipende wijze waarop fundamentalisme een gemeenschap of samenleving kan aantasten en vergiftigen. Hiermee krijgt zijn film een universele waarde, die evengoed op andere vormen van extremisme van toepassing is. De film is gebaseerd op het Duitse toneelstuk ‘Märtyrer’ van Marius von Mayenburg. Hoofdrolspeler Pyotr Skortsov zit beangstigend goed in z’n rol, maar dat geldt helaas niet voor alle acteurs. In de soundtrack zit het pompeuze lied ‘God is God’ van de industrialband Laibach, dat net als de film nog een tijdje nadreunt.