Escher: het oneindige zoeken (2018)

Wie kent niet de tekeningen van M.C. Escher van de trap die eindeloos omhoogloopt of de vogels die in vissen veranderen? Voor deze documentaire gebruikt Robin Lutz Eschers eigen teksten en tekeningen.

Graficus Maurits Cornelis Escher (1898-1972) merkte tegen het eind van zijn leven dat zijn werk werd misbruikt voor commerciële doeleinden en was teleurgesteld dat het wezen van zijn werk niet goed werd begrepen. Hij schreef vlak voor zijn dood dan ook: ‘Ik ben bang dat er in de wereld maar één persoon is die een echt goede film over mijn werk kan maken en dat ben ik zelf.’ Het was dan ook een flinke uitdaging voor documentaire­maker Robin Lutz om het grafische aspect van Escher recht te doen op het witte doek. Maar Lutz is begaan met het Nederlandse cultuurgoed – hij maakte eerder documentaires over onder anderen Van Gogh, Mesdag en Spinoza – en durfde het aan. Hij maakte hiervoor gebruik van Eschers brieven, dagboeken, foto’s en tekeningen om het verhaal als het ware door de kunstenaar zelf te laten vertellen. Ook komen Eschers zoons en schoondochter aan het woord.

Goed overzicht
Escher werd geboren in Leeuwarden, studeerde in Haarlem en woonde vele jaren in Italië, waar hij zijn ­Russische vrouw ontmoette, en in Zwitserland. Zijn tekentalent kreeg vorm toen hij ging experimenteren met geo­metrische figuren. Hij maakte ontelbare tekeningen, houtsneden en lithografieën. Cirkels, driehoeken, ruiten en zeshoeken werden door hem gedraaid, vervormd en in 3D-perspectief geplaatst. Het eindeloze proberen resulteerde in werken als ‘­Metamorphose’, ‘Lucht en water’ en ‘Wentelteefje’, die later wereldberoemd zouden worden. Lutz haalt teksten aan uit brieven en dagboeken, waarin Eschers onzekerheid naar voren komt. Hij was constant aan het zoeken, twijfelen en variëren, en probeerde bepaalde effecten perfect op papier te krijgen. De film is in z’n aanpak weinig verrassend, maar geeft een goed overzicht van Eschers leven en werk en is in z’n vormgeving geheel in lijn met de stijl van diens werk.