Sakawa (2019)

Ondanks voortdurende waarschuwingen zijn er nog altijd mensen die zich laten bedriegen door Nigeriaanse of Ghanese internetoplichters. Maar wie zitten daarachter? Hoe gaan die Afrikaanse fraudeurs te werk?

De Belgische filmmaker Ben Asamoah is zelf van Ghanese afkomst en daarmee de ideale persoon om zich te storten op de veelvoorkomende Afrikaanse internetfraude, die ter plekke ‘sakawa’ wordt genoemd. Hij kent de Ghanese bevolking, taal en cultuur en toont in deze documentaire nu eens de kant van de oplichters. Het resultaat is een tegelijk luchtige en blijmoedige als serieuze en tragische film. De ‘plaats delict’, zogezegd, is een onafzienbare sloppenwijk ergens in Ghana, waar een levendige handel plaatsvindt in onderdelen van oude computers die in Europa en Amerika werden afgeschreven en ter recycling in Afrika zijn gedumpt. Handige jongens weten uit de harde schijven soms nog wel wat nuttige informatie te peuteren, zoals namen, adressen, telefoonnummers en soms zelfs wachtwoorden. Daarmee kunnen rijke westerlingen worden benaderd en, als het lukt, ook benadeeld.

Geldnood
Centraal in ‘Sakawa’ staat een groepje jonge mannen en vrouwen, zoals de ervaren Francis, de ambitieuze Samuel en de alleenstaande moeder Ama, die zich uit geldnood ook op het internetten wil storten. Samuel laat haar zien hoe hij het doet. Met een hoog stemmetje houdt hij telefonisch een naïeve Amerikaan voor het lapje. Met zoete woordjes suggereert hij een online relatie, maar zo af en toe moet er natuurlijk wel geld over de brug komen. De povere leefomstandigheden in Ghana maken duidelijk dat sakawa voor deze mensen
een overlevingsstrategie is. Ander werk is er niet, en gewetensbezwaren tegen het afromen van de westerse welvaart zijn nergens te bespeuren. De praktijk van sakawa is een mengvorm
van het moderne digitale verkeer en de traditionele cultuur, waarbij offers worden gebracht om een fraude te laten slagen. Asamoah gebruikt geen voice-overs of andere duiding, maar toont simpelweg de gang van zaken in een verhelderende film die tot nadenken stemt.