Turn your body to the sun (2021)

Juist nu Rusland opnieuw oorlog voert, verschijnt deze documentaire over de lotgevallen van een vader in een onverwerkte episode uit de Russische geschiedenis. Een nationaal trauma dat nog altijd voelbaar is.

Schrijfster Sana Valiulina werd in 1964 geboren in Estland, destijds deel van de Sovjet-Unie. In 1989, het jaar dat het IJzeren Gordijn viel, verhuisde ze naar Amsterdam. Haar epos ‘Didar en Faroek’ uit 2006, over de nasleep van de Tweede Wereldoorlog in de Sovjet-Unie, werd genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs. Filmmaakster Aliona van der Horst (Gouden Kalf voor ‘Liefde is aardappelen’), zelf geboren in Moskou, herkende veel in Valiulina’s verhaal. Ze besloot Valiulina te volgen op haar zoektocht naar het verleden van haar vader. De vader werd in WO II als Russische soldaat gevangengenomen door de Duitsers, maar werd na de oorlog door Stalin gezien als landverrader en verdween met miljoenen anderen voor tien jaar in een strafkamp in Siberië. Tegenover zijn kinderen sprak hij later nooit over die periode.

Uniek materiaal
Van der Horst gebruikt enorm veel onbekend, soms uniek, archiefmateriaal om het leven van Valiulina’s vader vast te leggen. Aan de hand van brieven, dagboekfragmenten, (ingekleurd) filmmateriaal en oude foto’s wordt een reconstructie gemaakt van diens tocht door Europa in de oorlogsjaren. In de chaos van de strijd werd hij willoos van front naar front gesleept, een route die zijn dochter Sana bijna tachtig jaar later opnieuw aflegt. Zo vindt ze bij toeval de naam van haar vader, Sansjiar Waliulin, in een Amerikaans tijdschrift in een Frans oorlogsmuseum. Het leven van deze man legt een verzwegen deel van de geschiedenis bloot en wordt zo symbool voor een hele gene-atie Russen. Van der Horst versterkt met deze film haar rol als chroniqueur van de oude Sovjet-Unie.