Grutte Pier (2022)

Regisseur Steven de Jong is al meer dan tien jaar bezig met zijn magnum opus: een trilogie over de Friese verzetsheld Grutte Pier. In een rauwe film toont hij hoe deze goedmoedige boer in een wraakzuchtige zwaarddrager verandert. Steven de Jong maakte eerder onder andere ‘De schippers van de kameleon’ en ‘De hel van ’63’. ‘Grutte Pier’ is het eerste deel van een trilogie over de mythische Friese verzetsstrijder. Hoofdrolspeler Milan van Weelden is zelf 2,10 meter lang. Oorspronkelijk is hij musicalacteur, maar hier speelt hij met verve een rauwe krijger die waanvoor­stellingen heeft en het bloed van zijn tegenstanders proeft: ‘Hollanders smaken vaak bitter.’ Dat niets ontziende heeft Pier pas in het tweede deel van de film. Eerst zien we hem als een echte familieman die weliswaar met zijn blote knuist een muntstuk dubbelvouwt, maar lief is voor zijn engelachtige zoontjes en dol is op zijn vrouw (Elske DeWall). Als zij vermoord worden, is hij uit op wraak en roept hij de Friezen op tot verzet. Door een knappe afwisseling van korte animatiestukken en echte beelden blijft de kijker geboeid en door het gebruik van de Friese taal winnen de dialogen aan geloofwaardigheid. De Nederlands gesproken dialogen klinken juist soms wat houterig. Verder valt een grote veldslag tegen door onoverzichtelijkheid en een gebrek aan actie op de achtergrond. De kleinere gevechten komen beter uit de verf; daarin wordt vaak niet getoond hoe iemand onthoofd of doorboord wordt. Daardoor vult de kijker meer zelf in, wat altijd effectiever is. En bloed vloeit er toch wel genoeg in deze voor Nederlandse begrippen rauwe film, waarin de zwaarden, speren en pijlen hun tol eisen terwijl kraaien en zelfs gieren toekijken. Het resultaat is een soort Nederlandse ‘Braveheart’ in de Friese klei, waarin ook nog wordt uitgelegd hoe de Friezen aan hun beroemde uitspraak ‘bûter, brea en griene tsiis’ komen.