Erbarme dich - Matthäus Passion stories (2015)

Filmmaker Ramón Gieling neemt voor deze documentaire de 'Matthäus Passion' van Bach als leidraad. Hij brengt diverse mensen bijeen die vertellen over de betekenis van dit muziekstuk op hun leven.

Het Amsterdamse Daklozenkoor De Straatklinkers wordt uitgenodigd om de repetities bij te wonen voor een uitvoering van de 'Matthäus Passion'. Dirigent en 'Matthäus'-specialist Pieter Jan Leusink gebruikt met zijn orkest, solisten en koor een verlaten kerk om zich op dit stuk voor te bereiden. Eén van de dakloze zangers wil wel eerst graag weten of ze mogen meezingen. Bachs klassieke oratorium vertelt het lijdensverhaal van Jezus en diverse daklozen kunnen zich bij dat lijden wel iets voorstellen. Leusink dirigeert niet alleen, maar vertelt ook over zijn persoonlijke band met dit muziekstuk; de moeizame relatie met zijn strenggelovige vader ligt ten grondslag aan zijn passie voor de 'Passie'. Operaregisseur Peter Sellars gaat in op de betekenis van huilen, want volgens hem worden gedurende het hele stuk tranen opgewekt. Schrijfster Anna Enquist, die tevens pianiste is, wordt sinds het fatale ongeluk van haar dochter extra geraakt door Bachs muziek. Verder is er een vrouw die geboren kon worden doordat haar moeder, na het horen van deze compositie, afzag van een voorgenomen abortus.

Te fragmentarisch
Filmmaker Ramón Gieling timmert al ruim twintig jaar aardig aan de weg. Aan het begin van zijn carrière maakte hij speelfilms als 'Off mineur' en 'Ongenade', maar zijn bekendheid rees met het succes van zijn documentaire 'Johan Cruijff: En un momento dado'. In 2012 kreeg Gieling een Kristallen Film voor 'Over Canto', een documentaire gewijd aan het muziekstuk 'Canto ostinato' van Simeon ten Holt. Daarin liet hij diverse mensen vertellen over de betekenis van dat muziekstuk op hun leven. Dat concept hanteert Gieling nu ook voor 'Erbarme dich'. De muziek van Bach is veel bekender, dramatischer en ontroerender dan die van Ten Holt, maar helaas geldt dat niet voor deze film. 'Erbarme dich' is te fragmentarisch en ontbeert een heldere structuur. 'Naar wie zit ik te kijken?' en 'Wat is zijn rol in het geheel?', waren vragen die geregeld opborrelden. De muziek, zeker de aria 'Erbarme dich', is prachtig en groots neergezet, maar als film mist deze productie de indringendheid die je bij Bach mag verwachten.