The look of silence (2015)

Twee jaar na zijn spraakmakende documentaire 'The act of killing', over de massamoord in Indonesië in de jaren zestig, komt filmmaker Joshua Oppenheimer nu met het opzienbarende vervolg 'The look of silence'.

Adi is de volwassen zoon van zijn nu bejaarde moeder Rohani en 103-jarige, demente vader Rukun. Adi werd eind jaren zestig geboren als plaatsvervanger voor zijn oudere broer Ramli, die in 1965 bij de moord op één miljoen Indonesiërs was omgebracht. Hoewel Adi en zijn familie nog altijd in hetzelfde dorp wonen als vijftig jaar geleden, en het een publiek geheim is welke dorpsgenoten betrokken waren bij de moorden, is het precieze lot van Ramli nooit opgehelderd. Adi gaat nu als optometrist langs bij de inmiddels hoogbejaarde - en slechtziende - daders, om hun ogen te checken en hun een bril aan te meten. Ondertussen vraagt hij honderduit over het verleden, en met name over de verdwijningen en slachtpartijen van toen. Menigeen vertelt ronduit en vol trots over zijn specifieke taak in het geheel. De een was bewaker, een ander haalde de gevangenen (communisten, vakbondsleden) 's nachts uit de cel om ze weg te brengen, weer een ander hakte ze dood en gooide ze in de rivier. De sfeer van het gesprek verandert telkens op het moment dat Adi vertelt dat zijn broer één van die slachtoffers was...

Geschrokken moordenaars
De Amerikaanse filmmaker Joshua Oppenheimer heeft ruim tien jaar lang onderzoek gedaan naar de massamoord op één miljoen 'communisten' en etnisch Chinezen, onder leiding van de Indonesische generaal Soeharto, gesteund overigens door de CIA. In 'The act of killing' laat Oppenheimer de verantwoordelijke moordenaars - leden van lokale moordbrigades - uitgebreid vertellen over hun 'heldendaden' en laat hij hen die bloedige taferelen naspelen. In 'The look of silence' gaat hij uit van het verhaal van de slachtoffers. De dappere Adi zet zijn eigen leven op het spel om de daders van toen, die tot op heden nog altijd tot de machthebbers behoren, te confronteren met hun daden. Dat leidt tot gruwelijke openbaringen, ook over Ramli's lot, en geschrokken moordenaars. In een enkel geval verneemt de familie van zo'n moordenaar voor het eerst over diens bloedige verleden. Oppenheimer trekt hiermee de beerput en de doofpot in Indonesië nog wat verder open.