Citizenfour (2015)

Deze Oscarwinnende documentaire gaat over Edward Snowden, de klokkenluider die de afluisterpraktijken van de Amerikaanse overheid blootlegde. De film is spannend, schokkend en zeer verontrustend.

De Amerikaanse journalist Glenn Greenwald werd eind 2012 omzichtig benaderd door een anonieme bron, die zich 'CitizenFour' noemde. Die zou beschikken over uiterst gevoelige en geheime informatie. Een maand later werd ook documentairemaakster Laura Poitras door diezelfde bron benaderd. In juni 2013 vlogen Glenn en Laura naar Hongkong voor een geheime ontmoeting met die mysterieuze persoon. Op een hotelkamer spraken ze een week lang met Edward Snowden, een pientere systeemanalist van de Amerikaanse geheime dienst NSA, die als klokkenluider allerlei misstanden van de NSA naar buiten wilde brengen. Laura filmde alle ontmoetingen en gesprekken, Glenn en zijn collega Ewen MacAskill van de Britse krant The Guardian bereidden de publicatie voor van een reeks artikelen die de wereld zouden schokken. Tijdens zo'n bijeenkomst liep de spanning in de hotelkamer flink op toen het brandalarm in de gang afging. Zou de NSA Snowden al op de hielen zitten voordat er iets gepubliceerd is?

Beklemmend
Kranten en journaals wereldwijd hadden aanvankelijk hun handen vol aan alle onthullingen die via WikiLeaks van Julian Assange naar buiten kwamen, maar sinds juni 2013 is het Edward Snowden die de titel 'Klokkenluider van de Eeuw' draagt. Als analist bij de NSA kende hij alle praktijken, structuren en programma's waarmee de Amerikaanse geheime diensten de hele wereld afluisteren en aftappen. Hij bracht gedetailleerd in beeld hoe de NSA alle informatie van Google, Yahoo, Hotmail et cetera in handen heeft, en hoe zelfs de telefoon van de Duitse bondskanselier Merkel werd afgeluisterd. De wiskundige en cryptoloog William Binney werkte dertig jaar voor de NSA, maar trad na 2001 terug uit onvrede over de inbreuk op ieders privacy en de schending van bestaande protocollen. Zelfs het Amerikaanse parlement werd voorgelogen over de mogelijkheden en activiteiten van de NSA. Poitras brengt alles op beklemmende en overzichtelijke wijze in beeld. 'CitizenFour' is haar derde film in een trilogie over de schending van burgerrechten, na 'My country, my country' over de Irak-oorlog en 'The oath' over Guantanamo Bay. Dit is een belangrijke film, die opkomt voor bewustwording en privacy.